جراحی سرطان ریه: رویکردی حیاتی در درمان بیماران
سرطان ریه یکی از شایع‌ترین و مرگ‌بارترین انواع سرطان در سراسر جهان به شمار می‌رود. درمان این بیماری نیازمند رویکردی چندجانبه شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و در برخی موارد ایمونوتراپی است. در میان این روش‌ها، جراحی سرطان ریه نقش مهمی در مراحل ابتدایی و در موارد انتخاب‌شده از بیماری ایفا می‌کند. در این مقاله، به معرفی کامل جراحی سرطان ریه، انواع روش‌های جراحی، شرایط انجام آن، مراقبت‌های قبل و بعد از جراحی و پیش‌آگهی بیماران پرداخته می‌شود.
سرطان ریه چیست؟
سرطان ریه ناشی از رشد کنترل‌نشده سلول‌های غیرطبیعی در بافت ریه است که می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. این بیماری به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
-
سرطان سلول کوچک ریه (SCLC)
-
سرطان غیرسلول کوچک ریه (NSCLC)
نوع دوم (NSCLC) شایع‌تر است و در بسیاری از موارد، در مراحل اولیه می‌توان آن را با جراحی درمان کرد.
نقش جراحی در درمان سرطان ریه
جراحی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای برداشتن تومورهای موضعی و قابل برداشت در ریه است. این روش عمدتاً برای بیماران مبتلا به سرطان غیرسلول کوچک ریه در مراحل ۱ و ۲ و در برخی موارد خاص مرحله ۳ توصیه می‌شود.
اهداف اصلی جراحی:
-
برداشتن کامل تومور از بدن
-
پیشگیری از گسترش سلول‌های سرطانی
-
افزایش طول عمر بیمار
-
بهبود کیفیت زندگی
انواع روش‌های جراحی سرطان ریه
1. لوبکتومی (Lobectomy)
رایج‌ترین نوع جراحی برای سرطان ریه است که در آن یک لوب از ریه که درگیر تومور شده است، برداشته می‌شود. ریه راست سه لوب و ریه چپ دو لوب دارد.
2. پنومونکتومی (Pneumonectomy)
در مواردی که تومور بسیار گسترده باشد، ممکن است نیاز به برداشت کامل یک ریه باشد. این روش تنها در شرایط خاص و با ارزیابی دقیق عملکرد تنفسی بیمار انجام می‌شود.
3. سگمنتکتومی یا وج رزکشن (Segmentectomy/Wedge Resection)
در موارد خاص که بیمار قادر به تحمل جراحی وسیع نیست یا تومور بسیار کوچک است، می‌توان تنها بخشی از لوب ریه را برداشت.
4. جراحی با کمک ویدئو (VATS)
جراحی کم‌تهاجمی با استفاده از ویدئو (Video-Assisted Thoracoscopic Surgery) است که با برش‌های کوچک انجام می‌شود و دوره بهبودی کوتاه‌تری دارد.
شرایط انجام جراحی سرطان ریه
پیش از تصمیم به جراحی، بیمار باید از جهات مختلف ارزیابی شود:
-
مرحله‌بندی دقیق تومور: از طریق سی‌تی‌اسکن، PET-CT و برونکوسکوپی
-
ارزیابی عملکرد ریوی: با استفاده از تست‌های تنفسی مانند اسپیرومتری
-
وضعیت قلبی و عمومی بیمار: برای تحمل بیهوشی و جراحی
در صورت تأیید موارد فوق، جراحی می‌تواند گزینه‌ای مؤثر و ایمن باشد.
آمادگی‌های قبل از جراحی
-
انجام آزمایش‌های کامل خون و تصویربرداری
-
قطع مصرف دخانیات حداقل چند هفته پیش از عمل
-
رعایت رژیم غذایی مشخص طبق توصیه پزشک
-
قطع یا تنظیم داروهای خاص مانند رقیق‌کننده‌های خون
-
مشاوره بیهوشی
مراقبت‌های بعد از جراحی
بستری و مراقبت اولیه:
-
بیمار معمولاً چند روز در بخش مراقبت‌های ویژه یا جراحی بستری می‌شود.
-
کنترل درد با داروهای مناسب انجام می‌گیرد.
-
فیزیوتراپی تنفسی جهت پیشگیری از عفونت ریوی توصیه می‌شود.
ترخیص و مراقبت در منزل:
-
ادامه مصرف داروها طبق دستور پزشک
-
پرهیز از فعالیت‌های سنگین تا مدت مشخص
-
مراجعه منظم برای ویزیت‌های پیگیری و بررسی مجدد تصویربرداری
عوارض احتمالی جراحی
هر جراحی ممکن است با عوارضی همراه باشد. برخی از عوارض جراحی سرطان ریه عبارتند از:
-
عفونت محل جراحی یا ریه
-
نشت مایع از محل بخیه‌های داخلی
-
آمبولی ریوی
-
درد مزمن در ناحیه قفسه سینه
-
کاهش عملکرد تنفسی (به‌ویژه پس از پنومونکتومی)
با انتخاب جراح مجرب و رعایت کامل مراقبت‌های پیش و پس از عمل، احتمال بروز این عوارض کاهش می‌یابد.
چشم‌انداز درمان و بهبودی بیماران
نتایج درمان و روند بهبودی سرطان ریه به مرحله بیماری، نوع تومور، سلامت عمومی بیمار و کیفیت درمان بستگی دارد. در بیمارانی که در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شوند و تحت عمل جراحی موفق قرار می‌گیرند، میزان بقای ۵ ساله می‌تواند به بیش از ۶۰ درصد برسد.
درمان‌های تکمیلی مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی ممکن است پس از جراحی توصیه شوند تا از عود بیماری جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
جراحی سرطان ریه، به‌ویژه در مراحل اولیه بیماری، یک روش درمانی مؤثر و نجات‌بخش است. با پیشرفت تکنولوژی‌های جراحی مانند VATS و بهبود تکنیک‌های بیهوشی و مراقبت‌های پس از عمل، امروزه می‌توان با اطمینان بیشتری بیماران را تحت درمان قرار داد.
درمان موفق سرطان ریه نیازمند تیمی متخصص، تجربه بالینی، و رویکردی جامع است. با مشاوره با فوق تخصص جراحی قفسه سینه، می‌توان بهترین مسیر درمانی را برای هر بیمار ترسیم کرد.
جهت دریافت مشاوره تخصصی در زمینه جراحی سرطان ریه با مطب دکتر رضا ارشادی، فوق تخصص جراحی قفسه سینه (توراکس)، تماس بگیرید.